Jest jednym z bardziej dostępnych szczytów w Tatrach Wysokich, a przez to jednym z częściej odwiedzanych. Oferuje wspaniałe widoki, a okolica po której prowadzi szlak tzw. Ceprostradą gwarantuje wspaniałe widoki, panoramy i wrażenia.
Szpiglasowy Wierch (2172 m n.p.m.)
(słow. Hrubý štít, niem. Gruby, Liptauer Grenzberg, węg. Gruby, Liptói-határhegy)
Lokalizacja:
Leży w głównej grani Tatr między szczytami: Kopą nad Wrotami (oddzielają je Wrota Chałubińskiego) a Wyżnim Kosturem (oddziela je Wyżnia Liptowska Ławka). Szczyt to kulminacja odcinka określanego jako Liptowskie Mury. Szpiglasowy Wierch znajduje się na granicy polsko-słowackiej. Stanowi szeroki masyw o kilku wierzchołkach. Najwyższy jest zwornikiem głównej grani Tatr i grani bocznej, gdzie znajduje się Miedziane (oddzielone Szpiglasową Przełęczą) i Opalony Wierch. Środkowy wierzchołek, położony jest już w grani głównej kilkanaście metrów na południowy wschód i jest on minimalnie niższy. Od głównego wierzchołka oddziela go płytkie siodełko. Dalej w stronę Wrót Chałubińskiego wznosi się wierzchołek południowy, a na zachód od głównej kulminacji (w stronę Czarnej Ławki)– wierzchołek zachodni.
Panorama ze szczytu Koziego Wierchu – na pierwszym planie od lewej widoczny fragment Opalonego Wierchu, Marchwiczna Przełęcz, w centralnym punkcie masyw Miedzianego, Szpiglasowa przełęcz oraz Szpiglasowy Wierch, fot. Anna Kwinta
Tylko wschodni wierzchołek nie leży w głównej grani Tatr. Jest on kulminacją południowo-wschodniej ściany, która to opada do Doliny za Mnichem. Północna ściana Szpiglasowego Wierchu natomiast wznosi się nad Doliną Pięciu Stawów Polskich. Południowo-zachodnie zbocza szczytu opadają do Doliny Ciemnosmreczyńskiej (Temnosmrečinská dolina).
Wspinanie:
Południowo-wschodnia grań Szpiglasowego Wierchu, do Wrót Chałubińskiego, nazywana jest Szpiglasową Granią gdzie znajdują się następujące obiekty:
-Wyżnie Szpiglasowe Wrótka (Hrubá štrbina, ok. 2135 m);
-Szpiglasowa Czuba (Szpiglasowy Kopiniec, Malý Hrubý štít, ok. 2160 m);
-Pośrednie Szpiglasowe Wrótka (Západná Deravá štrbina, ok. 2110 m);
-Szpiglasowy Ząb (Hrubý zub, 2120 m);
-Szpiglasowa Szczerbina (Hrubá štrbinka, ok. 2115 m);
-Szpiglasowa Turniczka (Deravá vežička, ok. 2125 m);
-Niżnie Szpiglasowe Wrótka (Východná Deravá štrbina, ok. 2100 m);
-Dziurawa Czuba (Dziurawy Kopiniec, Deravá veža, ok. 2155 m);
-Głaźne Wrótka (Krivé sedlo, ok. 2090 m);
-Głaźna Czuba (Piargová veža, ok. 2095 m).
Szpiglasowy Wierch należy do Grani Głównej Tatr Wysokich i właśnie dlatego jest często "chodzona" przez taterników.
Turystyka:
Szczyt jest łatwo dostępny ze Szpiglasowej Przełęczy. Od strony Morskiego Oka tzw. („Ceprostradą”). Pewne trudności natomiast stwarza wejście od strony Doliny Pięciu Stawów Polskich.
Historia:
Drogi prowadzące na szczyt znane były góralom już w XIX wieku. Nie wiadomo kto pierwszy stanął nna szczycie. Znany jest natomiast opis widoku ze szczytu autorstwa Christiana Genersicha, żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku. Odnotowano też wejście Zygmunta Klemensiewicza (20 sierpnia 1905). Pierwsze odnotowane zimowe wejścia na szczyt: Adam Karpiński i Wilhelm Smoluchowski (8 kwietnia 1925).
Ciekawostki:
Nazwa szczytu pochodzi od sąsiadniej Szpiglasowej Przełęczy i została wprowadzona przez Witolda Henryka Paryskiego w 1951 r. Wcześniej był on nazywany Grubym Wierchem (Hrubý štít).
Szpiglasowa Przełęcz (2110 m n.p.m.)
(słow. Szpiglasové sedlo, niem. Miedzianejoch, węg. Miedziane-hágó)
Położona jest w bocznym grzbiecie Tatr Wysokich, który odchodzi od głównej grani w kierunku północno-zachodnim. Przełęcz ta oddziela Szpiglasowy Wierch i Miedziane. Jest udostępniona dla turystów i stanowi jedno z dwóch przejść łączących Dolinę Pięciu Stawów Polskich i kotlinę Morskiego Oka.
Przełęcz ukształtowała się na skutek ruchów tektonicznych w strefie dyslokacji, które doprowadziły również do powstania Doliny za Mnichem. W zimie w rejonie przełęczy jest duże zagrożenie lawinowe.
Panorama z nad Wielkiego Stawu Polskiego – w tle od lewej widoczny fragment masywu Miedzianego, Szpiglasowa Przełęcz oraz Szpiglasowy Wierch, fot. Anna Kwinta
Przejście znane było góralom od dawna. Wśród turystów stało się powszechne ok. 1850. W 1896 Towarzystwo Tatrzańskie zbudowało tam szlak i oznakowało go w 1902. Szlak został ułatwiony przez wycięcie niektórych odcinków skał w 1937. Prace zostały wykonane staraniem Polskiego Związku Narciarskiego. Niektóre odcinki wysadzano przy użyciu dynamitu. Od początku trasa wzbudziła kontrowersyjne opinie przeciwników jej budowy i uzyskała pogardliwą nazwę „Ceprostrady”.
Pierwsze odnotowane przejście zimowe należy do Zdzisława Rittersschilda z 40 żołnierzami z Kompanii Wysokogórskiej (12 kwietnia 1921).
Nazwa "Szpiglasowa Przełęcz" pochodzi od wydobywanego dawniej w okolicy szpiglasu (niem. Spießglas)– antymonitu. Niewielkie pokłady tej rudy wyczerpały się jednak szybko. Wcześniej przełęcz nazywano: Przełęcz pod Miedzianem lub Przełęcz Miedziane.
Z rzadkich roślin w rejonie tym występują ukwap karpacki i skalnica odgiętolistna– oba gatunki w Polsce występują tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach.
Szpiglasowy Wierch, film :
{youtube}tcJ0FE3Yrr0{/youtube}
Bartosz Michalak
Źródła:
- Tatry wysokie- przewodnik taternicki, W. H. Paryski, Warszawa 1984;
- Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Z. i W Paryscy, Poznań 2004;
- “Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- Tatry Polskie- przewodnik, J. Nyka, Latchoczew 2002;
-Tatry Słowackie- przewodnik, J. Nyka, Latchoczew 2002;
- Nieznane Tatry, L. Jaćkiewicz, Kraków 2010.